Het verhaal van de reizen van JIN begint met Dolf Winkler. Hij was als krijgsgevangene in Mizumaki beland waar hij als dwangarbeider in de kolenmijnen moest werken. Daar heeft hij vele ontberingen doorstaan, en veel van zijn kameraden zijn er omgekomen. In Nederland kreeg hij na verloop van tijd meer last van zijn oorlogsellende. Toen hij een jaar of 60 was, besloot hij te proberen met zijn verleden in het reine te komen; hij verkocht zijn meubelbedrijf, en ondernam in 1985 het waagstuk om naar Japan te gaan en Mizumaki opnieuw te bezoeken. Hij ontdekte er een sterk verwaarloosd en overwoekerd monumentje dat in 1945 ter nagedachtenis aan de krijgsgevangenen was opgericht. Hiermee kon hij geen genoegen nemen. De publiciteit hierover deed de toen 71-jarige inwoner Hiroshi Kurokawa reageren. Dolf en Hiroshi gingen een samenwerking aan om het monument op te knappen en in ere te herstellen. Na een tijdje kregen zij de steun van het gemeentebestuur. Het is een sober maar indrukwekkend geheel geworden. Dolf: “Tijdens mijn bezoek ontmoette ik zoveel vriendelijke en hulpvaardige Japanners. Dankzij hen kwam ik eindelijk van mijn haatgevoelens af. Dat is zo’n bevrijding! Met de gezamenlijke herdenkingsbijeenkomsten bij het monument wilde ik andere ex-krijgsgevangenen dezelfde ervaring meegeven.” Hij richtte hiervoor een stichting op genaamd ‘Ex-krijgsgevangenen en nabestaanden Japan’ (EKNJ).
De EKNJ startte met het organiseren van verwerkingsreizen waaraan honderden in de loop van de tijd hebben deelgenomen. Aan het Kruis Monument is een plaquette toegevoegd waar alle 871 namen van de gevangen Nederlanders op staan die in Japan zijn omgekomen. Elk jaar is er een herdenkingsceremonie waar de burgers van Mizumaki altijd vertegenwoordigd zijn en de schoolkinderen van Mizumaki bloemen leggen. Het Monument wordt onderhouden door de familie Kurokawa. Tussen de scholen van Mizumaki en Emmeloord (de woonplaats van wijlen Dolf Winkler) is in de jaren negentig een uitwisselingsprogramma opgezet dat nog steeds floreert. In Mizumaki is de Amerikaan Ralph Schriock, daar werkzaam als leraar, van oudsher een steun en toeverlaat voor de bezoekers uit Nederland als gids, tolk en vertaler. Voor enkele foto’s klik hier.
Op haar reis in 1995 nam Hideko voor het eerst deel aan de herdenking. Met Dolf Winkler en zijn vrouw Carry ontstond een vriendschappelijke verhouding wat tot een samenwerking bij de reizen leidde. De vereniging JIN startte in 1996 beleid om een reis naar Japan te gaan maken in de overtuiging dat zo’n reis voor de JIN leden een belangrijke bijdrage zou vormen voor hun persoonlijke ontwikkeling. In 1997 organiseerden Carry en Hideko een gezamenlijke reis van EKNJ en JIN naar Thailand (Birma Railroad) en Japan. Van de zijde van JIN nam een groep van zestien personen deel. Dit was alles geheel op eigen kosten.
Met Nederland kwam uit het Japanse ”Peace Initiative’ (1994) voort het ‘Peace and Friendship Exchange Program.’ (1995). De EKNJ werd hierdoor financieel in staat gesteld met Nederlandse ex-geïnterneerden en –krijgsgevangenen een verwerkingsreis naar Japan te maken. In 1997 voor het eerst. In dat jaar kwam voor de J.I. nakomelingen van JIN die zouden deelnamen aan de reis, ook geld beschikbaar. Enkele weken voor de vertrekdatum berichtte de Japanse ambassade dat hun vliegtickets zouden worden vergoed. Een jaar later werd de reis van die kant in een strakkere vorm gegoten, met een vast programma, maar geheel bekostigd door Japan. De J.I.-nakomelingen konden, na overleg van JIN met de Ambassade en de EKNJ, in deze formule deelnemen in dit beleidsprogramma dat tot 2005 zou duren. (Vanwege de afsplitsing van JIN in 1995 was Sakura niet betrokken in de ontwikkeling van deze reizen; pas in 2002 gingen voor het eerst ook nakomelingen via de stichting Sakura mee.)
In 2005 werd het programma voor Japans Indische nakomelingen voortgezet onder de naam Japan Netherlands Peace Exchange Program. Tot op heden is dit programma gecontinueerd, het aantal plaatsen bedraagt momenteel vier per jaar.
Dolf Winkler
Uitreiking van Koninklijke Onderscheiding o.a. aan hr. Kurokawa. Een persoonlijke herinnering van toenmalig ambassadeur Jacobs (uitgesproken op 15 juli 2015 op de Japanse ambassade bij de viering van het 10-j-bestaan van het Peace Exchange Program)
Dames en Heren, Ik heb in mijn leven heel wat onderscheidingen uitgereikt maar geen was zo aangrijpend als die op Koninginnedag in Tokio in het jaar 2003. (..) Op voordracht van de EKNJ ontvingen burgemeester Tanaka van Mizumaki en voorzitter Kurokawa van het comité Kruismonument een Koninklijke Onderscheiding. (..) De ex-voorzitter van EKNJ en ex-dwangarbeider in de kolenmijn van Mizumaki was er toen, 86 jaar oud, voor overgekomen. [bedoeld is Dolf Winkler] Toen de plechtigheid was afgelopen gaven de heren mij een hand. En werden de emoties ons te veel. Daar stonden we – twee bejaarde Japanners die met grote vasthoudendheid jarenlang voor de totstandkoming van het monument hadden geijverd; een hoogbejaarde voormalige dwangarbeider, en een niet bejaarde Ambassadeur. De tranen biggelden ons over de wangen. De fotograaf moest even wachten.