Reisverslag Japanreis 2004 Theo van Berkom

Ik ben Theo van Berkom. Ik mocht dit jaar als gast van de EKNJ mee naar Japan van 29 oktober tot en met 11 november.

In mijn speech op de welkomstreceptie van het Kruiscomitee in Mizumaki, heb ik de Japanse regering, m.n. MoFA, en de stichting EKNJ bedankt voor de mogelijkheid die ik gekregen heb om het land van mijn vader te mogen bezoeken.

Ook wil ik van de gelegenheid gebruik maken om het JIN verenigings bestuur te bedanken, omdat zij mij hebben voorgedragen bij de stichting EKNJ.

Ik was best wel nerveus om naar Japan te gaan , wist niet wat mij te wachten stond. Daarom wil ik ze ook bedanken, omdat zonder hun hulp en ondersteuning, en dan kijk ik naar Wil Blaauw en Ron Meijer die ik altijd mocht bellen en mij met raad en daad terzijde stonden.

Dit is de laatste Japan reis die op deze manier gefinancierd en georganiseerd wordt door de Japanse regering. Voor velen is het bijna niet mogelijk om zoals ik het op de kennismakings dagen heb gezegd tegen mijn mede reisgenoten, “Ik ben heel blij naar Japan te gaan om het land van mijn vader bezoeken, de mensen, hun cultuur en gebruiken te leren kennen .

Ik ben het JIN bestuur zo te meer dankbaar omdat deze reis meer geworden is dan een bezoek aan het land van mijn vader. Mr. Uchiyama heeft waarschijnlijk mijn vader gevonden.

Ik heb de laatste twee reis verslagen van Hideko en Dick weer opnieuw gelezen. Beiden hebben hun beide reizen prachtig verwoord. Ik denk dat mijn reis verslag iets soberder zal zijn.

Donderdag, 29^e oktober en vrijdag, de 30^e oktober stonden in het teken van reizen op een zeer luxe en comfortabele wijze. Ik ben door Ria, mijn vrouw en Mandy, mijn dochter weggebracht naar Schiphol. Ron en Jaqueline, Marcel en Ton van de vereniging JIN waren aanwezig om ons uit te zwaaien. Van Ron en Marcel kreeg ik een envelop met inhoud, met de opdracht deze aan Uchiyama te geven en hem hartelijk te feliciteren namens de vereniging JIN met zijn 81^e verjaardag. Ook het kado voor Ms. Ichikawa van MoFA, twee marmeren vogels symboliserend de Vereniging JIN en de stichting Sakura kwam nog net op tijd aan. Nan en Piet hadden heel veel vertraging in Amsterdam. Ook Claudine van Sakura deed ons uitgeleide. Deze laatste groep Japangangers bestond uit 22 mannen en vrouwen, 19 leden van de EKNJ, 2 Sakura leden en 1 JIN’ner. Een echtpaar, EKNJ-ers, gingen op het laatste moment niet mee vanwege hartproblemen van mevrouw.

Op Narita Airport stonden zoals in beide vorige verslagen onze tolken en vraagbakens K-san en Miho-san. Na een binnenlandse vlucht van een uur landen we in Fukuoka, alwaar ook zoals in de vorige verslagen vermeld gebroeders Kurokawa, Ralph Schriock en nog enkele leden van het Kruiscomitee ons verwelkomden. Na 28 uur onderweg geweest te zijn gingen we rond half twaalf ‘s nachts naar bed in het Kytakyushu Prince Hotel.

Zaterdag 31 otober, Na de ceremoniële opening en de kranslegging bij het Kruismonument werden door alle mensen die daar aanwezig waren, ook de kinderen, bloemen gelegd, ook werden de door ons meegebrachte van papier gevouwen kraanvogels bij het monument gelegd. Toen Paul, die als laatste speechste, een minuut stilte vroeg, werd het Lodewijk allemaal te veel. Na 60 jaar zag hij nu de naam van zijn vader in het marmer gegraveerd staan. Dit was een zeer emotioneel moment.

Op het stad huis kreeg burgemeester Tanaka het afscheidskado van de groep, een Makkums tegeltje, met het VOC schip “de Liefde” afgebeeld. Ook werd de videoband, de Japanreis 2002, overhandigd.

In de Bibliotheek van Mizumaki werd buiten de gebruikelijke kado’s, 2 boeken aan de directeur overhandigd. Paul Niessen gaf namens de groep een boek van NIOD en Carmy Butteling heeft het dagboek van haar vader, die ze zelf heeft bewerkt en in boekvorm gemaakt, aan de bibliotheek geschonken.

In de receptie zaal van het Kytakyushu prince hotel werd de welkomstreceptie van het Kruiscomitee gehouden. Na het officiële gedeelte met de nodige speeches van o.a. Consul-generaal Jan de Vries, Hiroshi Kurokawa en Paul, werd het buffet geopend en onstond er een ongedwongen sfeertje en konden de kadootjes aan verschillende mensen worden gegeven. Hierna heb ik mijn speech gedaan, waarin ik de MoFa, de EKNJ en de JIN bedankt heb en sprak de hoop uit dat mr Uchiyama mijn vader mag vinden.

Hierna werd gevraagd of Hanna, Susan en ik naar het restaurant wilden komen. Uchiyama was daar met een tolk. Voor Hanna en Susan had hij weinig nieuws. Tegen mij vertelde hijhet volgende: “ Ik heb misschien een broer van je vader gevonden!! Hij moet nog 5 maten hebben, die ik eerst wil bezoeken”. Mijn hart bonsde in mijn keel.

Maandag 1 november

Eerst de Yoshida lagere school bezocht waarvan, zoals in beide vorige verslagen gemeld, de ontmoeting met de kinderen ontroerend en warm was. Na de lunch werden we geconfronteerd met de leerlingen van de Junior High School. Professioneel lieten ze ons in een dia-voorstelling Holland zien.

Nadat wij ons aan de leerlingen hebben voorgesteld kreeg ieder van ons een schilderij met onze naam erin verwerkt als kado.

Ook nu was er een discussie uurtje met de kids en niet van die misselijke onderwerpen: Irak en Terrorisme, onttrekken aan het ouderlijk gezag, zelfmoord onder jongeren, GSM en internet gebruik onder jongeren.

Dinsdag, 2 november

Excursie naar het Aso Kunju national parc en de vulkaan Aso. Het was een schitterende trip met wissellende landschappen. Onderweg gestopt in Kumamoto om het plaatselijke kasteel te bezoeken. Het is overweldigend dat Japan zoveel cultuurschatten heeft weten te bewaren. Het bezoek aan de hoogste en nog aktieve berg in dit gebied is de Nakadake. Op de top was heel veel wind en het was heel erg koud. Ik heb wel genoten bij het zien van zoveel moois.

Woensdag, 3 november

Dag van de Cultuur. We hadden ereplaatsen, voorin het theater van de Cityhal van Mizumaki. Na het voorstellen van enkele mensen uit de organisatie kon de voorstelling beginnen. De spits werd afgebeten door een stel jongelui die een stel drums en trommels tekeer lieten gaan. Geweldige performance. Daarna kwamen diverse zangers enzangeressen , in groepen, met en zonder begeleiding van fluit en een soort Japanse mandoline. Twee samourai dansers onderbraken dit zang festijn. Dit te bedenken dat het allemaal amateurs zijn. Op de tentoonstelling die je kon bezichtigen waren dingen te zien die door amateurs waren gemaakt o.a. foto’s, kleding, bloemschikkunst, potten en vazen.

‘s Middags werden we voorgesteld aan onze hostfamily. Jur Stenfert en ik gingen samennaar Mevr Uchiyama, geen familie van, en haar dochter Arisa.

Later bleek mevr Uchiyama, Setsuko-san nog een echtgenoot, Katzuaki-san en nog een dochter, Erina te hebben, die geestelijk gehandicapt is. Even waren we uit het veld geslagen, omdat in Holland ons dit niet is verteld en wij ons hierop niet hadden voorbereid. Maar alles is goed gekomen. Setsuko heeft ons eerst in de cityhal laten zien wat zij en haar man gemaakt hebben. Hun hobbies zijn bloemschikken en pottenbakken. Daarna naar Sarakura Mountain gereden om daar te wandelen. Thuis werden na eerst de kadootjes uitgepakt te hebben, de fotoboeken op tafel bekeken, omdat Arisa in Emmeloord is geweest met de studentenuitwisseling. Na een spelletje “Baba nuki” een kaartspelletje, ging alles van het lage tafeltje af en gingen we eten. Setsuko had heerlijk gekookt. We hebben een leuke en leerzame middag gehad en heerlijk gegeten bij hun thuis. Even kunnen proeven wat een gewoon Japans gezin doet op zo’n gewone dag. Arisa nam om 18.00 uur afscheid van ons, zij moest tot 22.00 nog naar een huiswerkklas. Morgen is het gewoon weer een schooldag. Om negen uur ‘s avonds bracht de familie ons terug naar het hotel. Ik heb al mailcontact gehad met Setsuko-san, heel erg leuk en fijn. Ze zijn altijd welkom bij mij thuis en dat weten ze!!.

Donderdag, 4 november,

Afscheid genomen van Hiroshi-san en zijn mensen in Mizumaki en we gaan op weg naar Hirado. Het is ongeveer 200 km ver en we zijn 3 uur onderweg. Genieten van het landschap en van de Djeruk Bali, die Edo onderweg gekocht heeft en aan ons uitdeelde. De burgemeester van Hirado heete ons welkom, waarna we een rondleiding door de stad gingen maken met de mensen van Hirado International Relations Association,

Het verhaal over Hirado, Het VOC schip “de Liefde” , het tweede VOC schip dat hier aanmeerde was “de Griffioen”, de VOC handelsloods, de Factorij” die men hier opnieuw wil opbouwen, de Nederlandse overblijfselen her en der. Het is natuurlijk verbazend, temeer omdat de Hollanders er niet zo lang gzeten hebben. Ook hebben we het Matsura Historical Museum bezocht.

Terug in het het “Kishotei hotel” hebben Jur, Niels zich vermaakt in de Onsen, warmwater bronnen. Om in stijl te zijn voor het diner was een ieder omgekleed in yukata met jasje en slippers. Het Japanse diner met levende have die nog gebraden moesten worden gaf natuurlijk de nodige hilariteit. We werden wel door een aantal vrouwen in kimono geholpen om alles tot een goed eind te brengen.

‘s Avonds maakten we kennis met Akira Tanzawa van het Thailand Birma railway centre. Hij wil het verhaal van de Japanners in de 2^e W.O. in de openbaarheid brengen met behulp van onze verhalen. Hij krijgt veel dagboeken van vaders en moeders aangeboden of deze worden hem gefaxed.

Toen ik op de kamer kwam lag Niels al te slapen op zij tampatje, Jur genoot nog op het balkon van het uitzicht en zijn sigaretje.

Vrijdag, 5 november,

In de bus nemen neemt de eigenaresse van het hotel, onze gastvrouw afscheid van ons en wenste ons nog een leuke tijd in Japan en een lang leven. Dit wenste ook Akira en zijn Spaanse vrouw Marina ons bij het afscheid in de bus. Met een buitentemperatuur van 22 graden celcius gingen we op weg naar Nagasaki. Vandaag in Nagasaki uitgebreid op z’n westers gelunched. Om 14.00 werden we verwacht bij de burgemeester van Nagasaki. Na wederzijdse toespraken en plichtplegingen, gingen we met Mr Kondo naar Het Atomic Bomb Hypocentre parc, waar Paul een toespraak hield en met Susan de gezamelijke EKNJ, JIN en Sakura krans legde. Het was een moment om even alleen te zijn, met je eigen gedachte. Bij het bezoek aan het Atoombom museum heb je de reden gezien waarom zoiets verschrikkelijks nooit meer mag gebeuren. Velen stonden al buiten het museum, voor sommigen was toch het een beetje te…., toen de bus voorkwam om ons naar Dejima te brengen. Op dit vroegere eiland werd door de Nederlanders 200 jaar lang handel gedreven met de Japanners. Er staan nog enkele houten gebouwen, die als museum ingericht zijn. Leuk om het gezien te hebben.

Zaterdag, 6 november

De bus bracht ons naar het vliegveld van Nagasaki. We hebben een binnenlandse vlucht, ANA 164, naar Osaka. Ons bezoek gisteren aan de burgemeester heeft “Nagasaki Shimbun” gehaald met foto. De tekst is vrij vertaald “De nederlanders willen graag vrede voor de volgende generatie. Vz Paul Niessen memoreerde dat het doel was om de oorlog achter ons te laten en dat de gruwelen in Nagasaki nooit meer mogen voorkomen en dat de groep nog “een flower ceremony” bij het monument ging doen.”

Het vliegtuig landde om half een in Osaka. De bus reed ons naar ons lunch restaurant, zeer luxe en heel erg lekker. Na de lunch is het bezoek aan het Osaka Castle Museum geplanned. Dit kasteel van Hideyoshi Toyotomi is indrukwekkend, ook in de tuin van het kasteel was veel te doen o.a. muziek, trommelslagers en een chrysanten en bonzai boompjes tentoonstelling.

Nu gingen we naar het Osaka International Peace Center, waar we ontvangen werden door de plv directeur. Ook hij werd verrast met een Makkums tegeltje en wij kregen bij het afscheid een tas vol kadootjes waaronder een T-shirt, een bedrukte doek, sleutelhanger en veel info. Dit museum heeft een gedeelte van de ruimte ingericht over de Japanse bezetting in Indie. Veel foto’s, die heel veel liet zien wat daar allemaal gebeurd was.

De rit naar Kyoto verliep voorspoedig, inchecken in het Shin Miyaki hotel geen probleem, onze vooruitgestuurde barang was reeds in onze kamers.

Er lag een notitie voor mij op de kamer, dat Uchiyama en Lucas Horstink om 20.00 uur in de lobby zou zijn om met ons te praten. Ik wist dat Lucas Horstink vandaag terug zou komen uit Nederland. Na het diner zijn Hanna en ik naar de lobby gegaan, Susan wilde niet mee naar deze ontmoeting met beide heren. Voor Hanna kwam naar voren dat niet alle gegevens die bij Uchiyama bekend was klopte of enkele miste.

Uchiyama had een vel papier meegenomen, waar zijn bevindingen op stonden genoteerd. Lucas vertaalde voor ons.

“De voornaam Tadeo, zoals ik dat gehoord heb, kan Tateo zijn, omdat Tadeo geen Japans is!

Nou blijkt dat deze voornaam niet klopt met de gegevens van Uchiyama. Shimoda heeft als voornaam Katzuki, (vandaar dat hij dacht een broer te hebben gevonden) en hij is geboren 25 november 1909.

Deze gevens heeft hij van Mr Kaneko uit Amurta. Mr Kaneko heeft een zekere Katzuki Shimoda gekent. Hij was de baas van Shimoda. Deze man heeft in Semarang waar mijn moeder geleeft heeft, een zekere vrijheid gehad en kende de omgeving en veel mensen.

De naam Shimoda is vrij zeldzaam in de omgeving van Fukuoka, waar hij vandaan komt. Beide namen komen op een lijst voor uit Semarang. Toen Kaneko miijn foto zag, zoals ik nu ben zei hij, dit is Shimoda!!

Shimoda is op 5 juli 1946 met het Amerikaanse schip “Liberty” teruggegaan naar Japan.

Zondag, 7 november

Sight seeing in

Kyoto, 1e stop, The golden Pavilion, Rokuon-Ji temple

2e stop, Nishijin Textile center, mooie kimono ‘s

3e stop, Nijo-jo Castle, paleis van Togugawa, K-san heeft ons in dit paleis rondgeleid, prachtig, de nightingale floor, de met bonzai, roofvogels, leeuwen, nooit in japan geweest, en pauwen beschilderde wanden.

4^e stop Lunchen in het Royal Riva Hotel

5e stop Kiyu-mizu-dera temple ,( clean/holy water tempel), Een complex met heel veel tempels en heel veel mensen.

Veel jonge mensen , die hoop en /of liefde putten bij veel shrines. Bestaan van 3 bronnen, Health, Wealth and Wisdom, bij

een van de drie drinken voor een wens.

De terugweg ging dwars door Kyoto door kleine straatjes , hadden we leuker gevonden dan de laatste tempel. We mochten toch nog shoppen in het Kyoto Handycraft Center, een 7 verdiepingen telllende V en D.

Voordat wij bij het hotel waren aangekomen heb ik mijn mede reizigers verteld in de bus wat Uchiyama voor nieuws had. Velen hadden mij en Hanna natuurlijk gezien in de lobby en waren erg benieuwd .

Maandag, 8 november

Met de Shinkansen ook wel de bullet train genoemd van Kyoto naar Shin Yokohama gereden. Een afstand van 470 km wordt met 1 stop in ongeveer 2 uur afgelegt. Wat opvalt, het is zeer schoon, er is niets stuk of beschadigd, zachte muziek, niemand praat hard, mogelijkheid je laptop aan te sluiten en een stekker om je eventueel te scheren. De conducteur en de koffie dame groet je als deze in of uit je coupe gaat. De trip was heel snel voorbij, jammer dat de berg Fuji door de nevel niet te zien was.

Van ShinYokohama per bus naar het geallieerd oorlogskerkhof Hodogaya bij Yokohama. Bij de ingang van het kerkhof stond ambassadeur Jakobs op de groep te wachten. Lodewijk heeft daar namens ons een krans gelegt. Lodewijk’s vader is gecremeerd en zijn as is met de as van vele anderen verzameld in een grote urn. De namen van hen staan op stenen platen gegraveerd. Er moet heel wat door je heen gaan, als je na 60 jaar pas weet waar je vader begraven ligt en je het een plek kan geven in je leven.

Ons laatste hotel heet Tokyo Prince Hotel en de receptie werd gehouden op de 11^everdieping.

De laatste aktie was de afscheids receptie bij MoFA in Tokyo. Ms Ichikawa en Paul Niessen hielden hun speeches en de kadoos werden overhandigd.. Hanna deed haar speech uitstekend en Susan en ik gaven ons JIN/Sakura kado aan Ms Ichikawa.

Verder waren er veel mensen oa van Sakura City, waar we Hollandse liedjes meegezongen hebben. De beide reisleidsters K-san en Miho-san werden door Paul bedankt. Na een uitstekend buffet-diner ging een ieder om 21.00 uur zijn weg.

Dinsdag, 9 november

Sightseeing in Tokyo, 1^e stop, Odaiba, Baai van Tokyo, Vrijheidsbeeld, replica van beeld aan de Seine, Parijs.

2^e stop, EDO-Tokyo Museum, Het oude en nieuwe hoofdstad van Japan.

3^e stop Asakusa Canon tempel,

4e stop lunchen Washington hotel aan

Tokyo baai

5e stop shoppen in de Ginza area tot we naar het Kabuki theater gingen

Woensdag, 10 november

Laatste dag in Tokyo, wat opvalt in dit hotel is dat ‘s morgens de krant “The Daily Yomiuri” onder de deur wordt geschoven, ‘s morgens hoor je door de speakers vogeltjes fluiten en dat ’s morgens de spiegel waarin je kijkt als je je scheert niet beslaat na het douchen. En dat naast dit super luxe hotel een hele mooie tempel staat verscholen.

Eerst naar het Imperial Palace, hier woont nog de keizer met z’n vrouw en 33 jarige dochter. Het is een prachtig complex met heel veel groen. Wat hier opviel is dat er toch zwervers/daklozen onder de bomen sliepen.

Daarna de Tokyo Tower, de Japanse Eifeltoren, bezocht. Deze is alleen 12 meter hoger dan de Franse.

Om 12.30 uur werden we ontvangen door ambassadeur Jakobs, die ons een lunch voorzette, die goed smaakte. Het was heel ongedwongen en de ambassadeur liet ons zijn hobby zien, het verzamelen van allerlei dolken, krissen en messen uit verschillende landen. Ook Liz Snoyink, de actrice liep daar rond. Zij was een vriendin van de vrouw des huizes. Gisteren was de kroonprins van Japan nog op de ambassade vertelde Jakobs, omdat een nieuwe roze narcis naar zijn dochtertje Miko is vernoemd en deze ceremonieel op de ambassade is geplant.

Op de ambassade gesproken met Nori Nagasawa, zij is van het POW research network japan. Zij wilde alles weten over de JIN en mijn Japanse vader. Ook met Hanna en Lodewijk heeft zij lang gepraat.

Om 15.00 uur gingen we terug naar het hotel om ons om te kleden en rap te gaan shoppen. We werden midden in de Ginza afgezet en om 19.00 uur weer opgehaald. Voor het laatst met z’n allen gedineerd, de koffers zo veel mogelijk gepakt en nog een borrel gedronken in de bar.

Ik had nog een stille hoop dat Lucas Horstink of Uchiyama mij zou bellen of faxen, dat ze iets nieuws gevonden hadden?!

Het mag nog niet zo zijn, we zijn al een heel eind.

Donderdag, 11 november

10.00 uur uitchecken bij de lobby! Yuko Aoyagi, bazin van K-san en Miho-san , nam ook afscheid van ons. In de bus werden beide reisleidsters in de bloemen gezet door Paul. Half twee ‘smiddags zaten we in het vliegtuig, JAL 411, naar Amsterdam. Na 2 Gin-tonic heb ik vijf uurtjes echt geslapen.

Een beetje gepraat, een spelletje gedaan op de PC, wat gegeten en 12 uur later landden we op Schiphol.

Voordat we door de paspoortcontrole gingen hebben we afscheid van elkaar genomen. Het was een fijn gezelschap en we konden terug kijken op een fijne, vermoeiende, maar ook emotionele reis. Toch was het fijn om mijn hele gezin en JIN’er Ton weer te zien op Schiphol!